Akademik Türkçe Kullanımında Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri

 

Üniversitemiz öğretim üye ve öğrencilerine açıktır. Katılımcılara katılım belgesi verilecektir. Katılım için kayıt olmak gereklidir. Kayıt için aşağıdaki linke tıklayıp Üniversitemiz Teams hesabınızla oturum açınız. Kaydolduktan sonra seminer gün ve saatinde aynı linke tıklayarak Teams üzerinden toplantıya katılabilirsiniz:

https://teams.microsoft.com/registration/c_heLp7NzEaLirfkYMfVeA,wSqczncEFE-tKYPvZrQJsg,EjG1VABUWEqaGzLuwms2TA,vlXK0jaOFUiPMSiutxsxtg,Bab1amm1-kCUeu1ttKzIwA,-EbHfUOaqkusa5ZiwArK4w?mode=read&tenantId=2e5ef873-cd9e-46cc-8b8a-b7e460c7d578

 

Kayıt ve katılım işlemleri hakkında detaylı bilgi almak için "Kayıt ve Katılım Sunusunu" inceleyebilirsiniz.

 

Özet:

Bilimsel düşünmenin, öğrenmenin ve öğretmenin temelindeki etkenlerin başında dil becerisinin olduğu bilinmektedir. Ülkemizde fikir hayatının ve bilimin gelişmesi için öncelikle kendi dilimize değer verilmesi ve Türkçe'nin geniş olanaklarına güvenilmesi gerekir. Bu konuda gösterilecek hassasiyet bilim evrenimizi zenginleştirecektir. Nitekim Wittgenstein,"unutmayalım ki dünyamızın sınırlarını dilimiz çizer", demektedir.

Dilbilimcilere göre dilin dört temel işlevi/becerisi vardır: Dinleme, konuşma, okuma ve yazma. Bunların içinde yazma becerisi, dil kullanımındaki yetkinliğin en üst göstergesidir. Bu sebeple bilimsel alanda Akademik Türkçeden kastedilenin belirli bir eğitim seviyesi ve üzerinde kullanılan özel bir yazım şekli olduğu belirtilmelidir. Bilimdeki hızlı gelişmelere, yeni buluşlara ve kavramlara "yaşayan dil" görüşü ile ayak uydurulamadığı bilimsel çıktılar incelediğinde görülmektedir. Nitekim akademik yazma, " bilimsel bir araştırmanın raporlaştırılmasında/metne dönüştürülmesinde yazı diline ilişkin dikkate alınması gereken bütün ilkeler (anlaşılır bir dil, terim ve kavramların yerli yerinde kullanımı, yeterince geniş söz varlığı,  imla vb.) çerçevesindeki kurallara uyan sürecin adıdır. Akademik yazmanın tez, makale, bildiri, proje ve poster gibi türleri vardır. Bu türler genellikle bir araştırma sürecinin kompozisyon hâlinde raporlaştırılmasıyla oluşur. Akademik yazının amacına ulaşmasında konu seçimi, bilgi kaynaklarına erişim, araştırma/ düşünmeye hazırlık, bilgilerin düzenleniş biçimi, etik unsurlara dikkat edilmesinin yanında dil kullanımının da tartışmasız önemi büyüktür. Bu önemin ihmal edilmemesi bilim adamının, öncelikle ve özellikle kendi dilinin gücüne inanması ve güvenmesi ile olabilir. Genç akademisyenlerimize bu bilinç aşılandıkça Türk dilinde yazılmış bilimsel yayınlarda bilgi bakımından eksikler giderilecek, yazıda yer alan kavramlar açıklık kazanacak, okuyucunun bunları kolayca özümseyebilmesi sağlanacaktır.

Ancak bunun bir süreç gerektirdiği ortadadır. Mevcut sorunun çözümünün kolay olmadığı görülmektedir. Yazmada ihtiyaç duyulan kavram ve terimleri Batı dillerinden olduğu gibi almak ya da aktarmacı, öykünmeci kalmak yerine sağlam ve yaygın bir bilim dilini oluşturmak için topyekûn bir çaba gerekecektir. Böylelikle Türkçe'nin geniş kaynaklarından yararlanarak özerk düşünme ve bilgi dağarcığımızı genişletme yolunu tercih edersek akademik yazı dilimizin gelişmesine katkı sağlanmış olacaktır.

Bilim dili niteliğinin geliştirilmesinde yalnızca akademisyenlerin gayreti yeterli değildir. Bu konuda pratik çözüm yollarından birisi, tez yazımında tez bölümlerinin nasıl şekillenmesi gerektiğine enstitülerin yayımladığı tez yazım kılavuzlarında yer verilmesidir. Bu kılavuzları yeterince etkin kılarak ve yaygınlaştırarak karşılaşılacak yanlışları en aza indirmek mümkün olabilecektir.

Yazı dilimizin doğru ve etkin kullanımına akademisyenler öncülük yaparken, özellikle makalelerin dilinde Türkçe dergilerin yayın yönetmenlerine ek sorumlulukların düştüğü gözden ırak tutulmamalıdır. Bilimsel yayınların dil yeterlilikleri titiz biçimde derginin yayın kurullarında dikkatle denetlenebilmelidir.

 

Prof. Dr. Nuran ÖZTÜRK – nryilmaz@cu.edu.tr

1967’de Kayseri’de doğdu. İlk, orta ve liseyi Kayseri’de okudu. Erciyes Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı’ndan 1988’de mezun oldu. Bir yıl kadar Milli Eğitim’de Türkçe ve Edebiyat öğretmenliği yaptı. Aynı yıl ERÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalında yüksek lisans eğitimi başladı. 1989 yılının Eylül ayında Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü Türk İslam Edebiyatı Ana Bilim Dalında Arş Gör. Kadrosuna atandı. 1993-96 yıllarında Öğretim görevlisi olarak hizmet ettiği Erciyes Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden ayrılıp Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi ve Sanatları Bölümü Türk İslam Edebiyatı Ana Bilim Dalında Arş. Gör. olarak Çukurova’ya geldi. 1999’da Yard. Doç. 2011’de Doç. ve 2017’de Profesör kadrosuna atanan Nuran ÖZTÜRK halen bu görevini sürdürmektedir.

Akademik ilgi alanları Klasik Türk Edebiyatı, Tasavvuf Edebiyatı, Osmanlı Türkçesi olan ÖZTÜRK, bir çocuk annesidir.